In Friesland is het eigenlijk geen zomer als de skûtsjes niet varen. Nadat vorig jaar het Skûtsjesilen geen doorgang kon vinden vanwege de coronapandemie is het des te mooier dat het dit jaar wel gaat gebeuren. Eind mei hakte het bestuur de knoop door en gaf groen licht voor de SKS-wedstrijden van 2021. Deze maand gaan ze van start.
Van 24 juli tot en met 6 augustus zal er door de skûtsjes worden gezeild over de Friese meren en het IJsselmeer. Veertien schippers en bemanning kunnen zich weer voorbereiden op dit zeilevenement. Er is een plan B, maar vooralsnog gaat het reguliere kampioenschap door.
Zonder Bolswarder skûtsje
Skûtsjesilen is een sport die niet weg te denken is uit de Friese zomer en een rijk verleden kent. Ook Bolsward nam jarenlang deel aan dat rijke verleden met het Bolswarder Skûtsje van de familie Meeter uit Akkrum dat helaas in 2014, na veertig jaar, van de Bolswarder radar verdween. Het skûtsje zeilde vanaf dat moment niet langer met een B in top. De Stichting Skûtsje Bolsward werd in dat jaar aan de familie Meeter overgedragen.
Deze wissel behoort inmiddels tot het verleden. Het is interessanter om te weten dat skûtsjesilen niet zomaar een rondje zeilen is, maar jaarlijks weer tot een waar zeilavontuur leidt. Fanatieke bemanning steekt elkaar de loef af en het weer doet de rest. Een beetje wind en soms een beetje veel wind kan voor spektaculaire manoeuvres zorgen.
Stukje geschiedenis
De oude vrachtschepen, op z’n best opgetuigd om de hoogst mogelijke snelheid te halen, zijn een erfenis uit een vervlogen tijd waarbij het oorspronkelijk ging om vervoer van turf en andere ladingen van en naar boerderijen. Aan het einde van de negentiende eeuw wordt de wedstrijd tussen deze platbodems serieuzer opgepakt, maar we moeten tot na de tweede wereldoorlog wachten om het ware skûtsjesilen in wedstrijdverband te ervaren, zoals we dat nu ook kennen.
In 1945 wordt de ‘Vereeniging van Skûtsjesilerscommissies in Friesland’ opgericht en ruim een maand later wordt de eerste wedstrijd gezeild. Nog geen jaar later wijzigt de naam van de ‘Vereeniging van Skûtsjesilerscommissie in Friesland’ in ‘Sintrale Kommisje Skûtsjesilen’, de bekende SKS.
Het had maar een haar gescheeld of deze hele SKS was er niet meer geweest. In de jaren vijftig van de vorige eeuw zien veel schippers het namelijk niet meer zitten een skûtsje te onderhouden en wedstrijdklaar te maken. De vrachtschippers stappen over op motorisch aangedreven schepen en de SKS telt nog maar vier deelnemers. Wie van zeilen houdt weet echter dat er altijd schippers zijn die dit bijzondere erfgoed niet los kunnen laten en zo gaat dat ook met de skûtsjes. Een aantal liefhebbers blijft volharden en in 1953 worden er toch vijf wedstrijden met de skûtjes gezeild.
Eind jaren zestig lijkt het gevaar geweken en moet zelfs worden besloten dat er maximaal veertien skûtsjes mogen deelnemen aan de SKS-wedstrijden. Als in de jaren zeventig serieuze sponsoring zijn intrede doet is het wedstrijdzeilen met de skûtsjes gered.
Wist je dat…
Sinds 2009 is het mogelijk overal ter wereld de wedstrijden live via internet te volgen. In 2011 volgt de skûtsje-app, in 2017 is er een dagelijks skûtsje journaal op omroep Max en inmiddels bestaat er een vol pinterestbord met prachtige foto’s. 2020 was het enige jaar dat er sinds het 75-jarig bestaan van de vereniging geen SKS-wedstrijden werden gezeild. Liefhebbers hebben dus lang moeten wachten op de skûtsje-wedstrijden, maar komen deze zomer weer volop aan hun trekken.
