Het had weinig gescheeld of de toen 22 jarige Klaas Yska, destijds uit Exmorra, had de Elfstedentocht van 1963 niet als wedstrijdrijder maar als toerrijder gereden. (Op de foto rijdt Yska als tweede rijder)
Dat alles had te maken met een tekort aan kaarten voor de wedstrijdrijders met als gevolg dat men geen schaatsers meer voor de wedstrijd toeliet.
Daarom moest Yska zich wel inschrijven voor de Elfstedentocht bij de toerrijders. Maar ’s avonds kwam het goede nieuws dat men de inschrijving voor de wedstrijdrijders toch weer had geopend en zodoende kon hij zich alsnog inschrijven voor de wedstrijd.
Yska was in die jaren een bekende langebaan schaatser en als er winter was, stond hij vaak aan de start van deze discipline. Hierbij starten vier rijders en worden er vijf ronde gereden waarbij na een loze ronde men schaatst volgens het afvalsysteem. Hier wist Yska menige prijs te winnen. Hij zat dan ook bij de Friese selectie. Naast die trainingen draafde hij ook om zijn conditie op peil te houden
Die 12e Elfstedentocht op 18 januari 1963 begon met -18C en een dikke laag sneeuw. De rijders vertrokken vanuit een loods en moesten toen ook het eerste gedeelte draven en dat was in het voordeel van Yska. Maar in die 200 meter had hij direct de eerste tegenslag want een deelnemer viel tijdns het draven voor hem waardoor ook Yska onderuit ging en hij later op het ijs kwam en direct de aansluiting met de kopgroep misliep. Want toen Yska de eerste schaats onder had, vertrokken de eerste rijders.
Yska moest direct beginnen met een achtervolging op die kopgroep maar tot een aansluiting kwam het niet. Dat kwam mede door de zware condities. Het kwalster ijs zorgde ervoor dat tijdens de route naar Sneek Yska zeker vijftien tot twintig keer onderuit ging.
Bij Sloten zag Yska dat de kopgroep zeker een voorsprong had van enkele minuten want op dit gedeelte kwamen de rijders elkaar tegen. Op dat moment reed hij met nog twee andere rijders en hadden ze wel in de gaten dat de kopgroep bijhalen niet meer zou gaan lukken. Wel bleven deze mannen schaatsers inhalen maar was het voor hun onduidelijk waar ze precies in de wedstrijd lagen.(Op de foto Yska als achterste rijder)
De mannen die ingehaald werden konden overigens niet meer bij de groep van Yska aansluiten. Vanaf Hindeloopen ging het voor Yska wat gemakkelijker, hier kwamen de aanmoedigingen omdat hij hier wel bekend was en de aanmoedigingen deden hem goed. Maar hij ging er niet veel sneller door schaatsen. Zijn twee medeschaatsers konden overigens niet bij blijven en vielen later uit terwijl Yska stug door bleef schaatsen. In Bolsward bestond de groep, door afvallers van de kopgroep die op dat moment wel konden volgen, uit zo’n tien schaatsers en kregen ze te horen dat er nog zo’n veertig man voor hun zaten.
Iedere keer wist de groep vluchters van het eerste uur in te halen en vielen er zo nu en dan weer schaatsers af van de groep. Ondanks het zware kwalster ijs kon Yska door blijven schaatsen en viel hij niet meer, iets waar hij blij om was.
Op weg naar Dokkum kwamen Henk Arendz en Max Uitham (later 6e en 7e) bij Yska en vroegen aan hem om mee te gaan in een demarrage. Maar hier voelde hij niets voor want nog steeds was hun idee dat er nog zo’n veertig rijders voor hun uit reden en om nu 40e of 42e te worden maakte voor Yska niet zoveel uit.
Pas in Dokkum hoorde de groep dat er nog maar tien rijders voor hun uit reden en was het Henk Ottema (later 5e) die demarreerde en op jacht ging naar de kopgroep. Die demarrage kon Yska niet volgen. Pas op de finish wist Yska dat hij als 13e was geëindigd. Ondanks de, na later bleek, uitstekende prestatie, was Yska wel wat teleurgesteld want er had volgens hem wel meer in gezeten. Want wat als hij niet gevallen was en in die kopgroep had kunnen zitten….
Toch kijkt hij met een tevreden gevoel terug op de wedstrijd en iedere winter is er weer even die blik op de krantenknipsels en foto’s. Ook de gesprekken en de reünie van schaatsers van de tocht uit ’63 houden de herinnering levend.
Yska schaatste de tochten van ’85, ’86 en 97 ook nog als toerrijder en moest vlak daarna de schaatsen definitief in het vet doen. Een enkel en heup operatie zorgde ervoor dat het schaatsen voorbij was. Toch sport de 75 jarige Yska nog regelmatig. Samen met een groep sportvrienden gaat hij dan te mountainbiken.
©Ton Visser
