Drie organisaties die zich met radicaal andere belangen en invalshoeken bezig houden met windenergie, hebben de koppen bij elkaar gestoken en samen een aanpak ontwikkeld voor de toekomstige plaatsing van windenergie in Fryslân. Een unieke aanpak in Nederland.
De Friese Milieu Federatie die zich inzet voor een mooi en duurzaam Fryslân, het Platform Duurzaam Fryslân, de samenwerkende exploitanten van windturbines, en het Comité Hou Friesland Mooi, de groep die opkomt voor het landschap en de belangen van omwonenden, zijn er in geslaagd om samen een modus te vinden waarlangs de provinciale opdracht om 530,5 MW windenergie te installeren, kan worden bereikt. Het gaat hierbij niet alleen om een plan van aanpak voor de inrichting van het besluitvormingsproces, maar de organisaties zijn ook bereid om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering ervan.
De voorgestelde aanpak is gericht op het realiseren van meer windenergie op land dan het nu geïnstalleerde vermogen, en dat met minder turbines dan er nu verspreid in Fryslân te zien zijn. En dan in niet al te grote clusters geplaatst op daartoe aan te wijzen geschikte locaties. Het gaat hierbij dus niet alleen om opschaling, maar tegelijk om opschoning en waar mogelijk versterking van het landschap. Daarnaast vinden de organisaties het van belang dat de realisatie ‘van onderop’ gebeurt, dus in nauw overleg met de bewoners, organisaties en ondernemers in de streek. Niet van locatie naar draagvlak, maar van draagvlak naar locatie. Verder moeten de mensen die in de buurt van de turbines wonen en werken niet alleen geconfronteerd worden met de lasten van een windturbine in de nabije omgeving, maar ook met de lusten ervan. Met andere woorden: zij moeten gecompenseerd worden voor schade als waardevermindering van hun huizen en ze moeten mee kunnen profiteren van de opbrengst van de turbines.
In een brief van 12 november aan Provinciale Staten van Fryslân spreken Gedeputeerde Staten hun steun uit voor deze, ook landelijk gezien, unieke aanpak van de drie organisaties. Tegelijkertijd kan de brief worden gelezen als de opening om de doelstelling te halen door alleen een heel groot park van 400 MW in het IJsselmeer te realiseren. Zowel CHFM, FMF als PDF vinden een park van deze omvang niet passen bij aard, schaal en karakter van onze provincie. Over dit park is het Rijk uiteindelijk bevoegd gezag. Óf het park er komt en hoe groot het wordt, hangt af van de milieueffectrapportages, draagvlak onder de bevolking maar ook van de vraag hoeveel MW er op het Friese vasteland mogelijk is. Met het voorgestelde proces willen de drie organisaties laten zien hoeveel vermogen er op een verantwoorde wijze en met steun van de bevolking op land mogelijk is. Met de hier voorgestelde aanpak kan Fryslân zonder dat van rijkswege wordt ingegrepen, haar doelstellingen realiseren en daarmee ook een evenwichtig beleid realiseren tussen wind op het IJsselmeer en wind op land.
Het is de oprechte overtuiging van CHFM, FMF en PDF dat de aanpak die zij voorstellen niet alleen veel sneller tot resultaat zal leiden, maar ook voor alle partijen een beter resultaat zal opleveren. Het betrekken van de stakeholders in een open en eerlijk proces is de beste manier om draagvlak te verwerven en draagvlak is een essentiële voorwaarde om vooruit te komen.
Als het lukt heeft Fryslân ook landelijk iets bijzonders gepresteerd. Fryslân legt immers niet alleen ruimtelijke reserveringen vast, maar heeft voor die reserveringen ook nog eens projecten met draagvlak bij de Friese bevolking, bij Friese natuur- en milieuorganisaties en bij Friese windondernemers.
En dat alles op basis van een typisch Friese traditie: een mienskip van betrokken partijen heeft niet alleen de verantwoordelijkheid genomen voor het uitwerken van een alternatieve aanpak, maar is ook bereid de verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering daarvan. Terwijl in die alternatieve aanpak het juist de lokale mienskippen zijn die alle ruimte krijgen om bij te dragen en om te profiteren van de uitkomsten.
